2. Magnezyum alın. günde 200 mg draje alabilir veya fındık, kepekli tahıllar, ve yapraklı yeşil sebzeler yiyebilirsiniz.
3. B6 vitamini draje olarak alabilir veya muz, patates, ceviz ve et yiyebilirsiniz.
4. Avokado Yiyin. Potasyumca zengin bir gıdadır. Potasyum, vücudun çalışmasını sağlayan elektrik sinyallerini göndermeye yardımcı olur. Aynı zamanda kalp sağlığını korur. Potasyum, hücredeki sodyum seviyesini düşürür, idrar üretimini arttırarak iki ayrı yoldan su tutmayı önler. Muz, avokado ve domates potasyum oranı yüksek gıdalardan bazılarıdır.

5. Kronik Böbrek yetmezliğinde ödem önemli bir sorundur. Aşağıda kanda potasyum düzeyi ile ilgili biraz daha geniş bilgi verilmiştir.

5. Karahindiba. Günde 3 kez idrar söktürücü olarak karahindiba çayı için
6.Sarmısak, soğan, kereviz, mısır püskülü, at kuyruğu, rezene, ısırgan otu, hibiskus, kızılcık ve maydanoz yiyin/çayını için. Bu gıdalardan alırken idrara çıkma sorununuzu da dikkate almanız gerekmektedir. Eğer idrar çıkaramama gibi bir sorun yaşıyorsanız  ve diyaliz hastası iseniz, sıvı alımını baz ağırlığınız üzerine  (diyaliz uzmanın belirlediği kuru ağırlık) alabileceğiniz kilo ile sınırlı olarak arttırmanız gerekecektir.  Örnek olarak eğer baz ağırlığınız 66 kg. ise, bunun %5 i kadar yani 3300 gr kadar kilo alabilirsiniz. Bu kilo artışının içinde aldığınız sıvı ve attığınız sıvı miktarı ve yediğiniz yiyecekler dahil olmalıdır. Baz ağırlığın %5’i kadar bir kilo farkı diyaliz ile bir sorun yaşanmadan telafi edilebilmektedir.
7. İşlenmiş pastane ürünlerinden ve şekerden, tuzdan kaçının. Rafine karbonhidratlar, beyaz un, şeker gibi, vücutta su tutar.
8.Yürüyüş yapın. stresten uzak durun, derin nefes egzersizleri yapın, yoga gibi dinlendirici terapiler yapın.

9. Yüksek tansiyonu önleyin. Bunun için bol bol soğan, sarmısak, kereviz yiyin. Yüksek tansiyonu önlemede gerekli olan en önemli koşullarından biri de beslenirken potasyum/sodyum oranını 5’de 1’e kadar düşürün. Sebze ve meyve ağırlıklı diyetlerde bu oran 100 de 1 e kadar düşebilmektedir. Çoğu meyve ve sebzenin potasyum sodyum oranı 50’de 1’e kadar düşebilmektedir.

Bu tavsiyler tansiyon düşürücü ilaçlar kullanmayanlar için geçerli olabilir. Bu ilaçlardan kullananlar mutlaka doktor tavsiyelerine göre hareket etmelidirler.

KANDA POTASYUM SEVİYESİ- POTASSIUM LEVEL OF POTASSIUM

Kanda düşük potasyum da zararlıdır; yorgunluk, bitkinlik, kas zayıflığı ve kramplara neden olabilir.

Kanda yüksek potasyum çıkması halinde çeşitli gıdaların birbirlerine karşı tercih tablosu aşağıda ayrıca verilmiştir.

potasyum düzeyi, sinir ve kas sağlığı için önemlidir. 3,5-5,5 mEq/L  seviyesinde olmalıdır. Üst düzeyin 6’ya kadar çıkması dikkat edilmesi gereken bir durum olup, 6’yı aşması tehlikelidir.

Potasyum, vücutta sıvı düzeyini, asit düzeyini (pH)  ve nabız sağlığını  düzenler.

Yapılan araştırmalar sonucu, hücre içi düşük potasyum düzeyinin bir sebebi de düşük magnezyum seviyesidir. Kırmızı kan hücrelerinde düşük potasyum düzeyi bulunan kimselerde günde 600 mg tercihen magnezyum citrat olmak üzere magnezyum fumarat/malat/suksinat  takviyesi ile 111 olan yüksek tansiyon 102’ye düşürülmüştür. Magnezyumun hücre zarı pompasını aktive ederek, hücre içi sodyumun hücre dışına atılmasına ve bunun yerine potasyumun hücre içine girmesine yardımcı olması ile tansiyon düşebilmekte ve hücre içi potasyum, sodyum ve magnezyum seviyleri normalleşebilmektedir.

Sert sularda magnezyum seviyesi düşük olduğundan sert su içenlerde yüksek tansiyon ve kalp rahatsızlıkları riski daha yüksektir. İçtiğiniz suyun magnezyum seviyesini kontrol etmeniz yararlı olacaktır.

KANDA YÜKSEK POTASYUM VE KRONİK BÖBREK YETMEZLİĞİ- HIGH LEVEL OF POTASSIUM IN PLASMA AND CHRONIC KIDNEY FAILURE

Son dönem böbrek yetmezliğinde böbrekler potasyumu süzerek kanı temizleyemediklerinden kanda potasyum düzeyi yükselebilir. Böbrek yetmezliği başta olmak üzere, çeşitli nedenlerle bu seviyeleri aşan potasyum düzeyi kusma, halsizlik, adalelerde uyuşukluk ve  ve düzensiz nabız, düşük nabız ve kalp krizine neden olabilir. Bu durumda diğer tedbirler yanında düşük potasyum seviyeli gıdalar alınması önemlidir. Kronik böbrek yetmezliğinde günde alınan potasyum miktarı günde 2000 mg düzeyini aşmamalı veya daha düşük olmalıdır. Kronik böbrek hastaları açısından kanda potasyum düzeyi olarak normal sınırlar veya üst sınıra yakın olması veya 6’yı geçmemesi veya potasyum/sodyum oranını dikkate alarak değerlendirilmesi uygun bir yaklaşımdır.

Tuz oranı yüksek potasyum oranı düşük bir diyet böbreğin su hacmini devam ettirebilmesini son derece olumsuz etkiler. Bazı kişiler tuza duyarlıdır. Bu kişilerde yüksek tuz alımı ödemi arttırırken tansiyonu da yükseltir. Tuza karşı duyarlılığı azaltmak için tuzu azaltırken potasyum alımını da arttırmak gerekmektedir. Bu kişilerde günlük tuz alımı 1800 mg. ‘ın altında kalmalıdır.

Sağlıklı bir yaşam için alınan günlük potasyum düzeyi tuz düzeyinin 5 katı civarında olmalıdır. Bu oran günlük ortalama alınan potasyum düzeyinin yaklaşık 10  katı daha yüksektir. Buna rağmen bu dahi yetmeyebilir. Meyve ve sebze ağırlıklı bir diyet Potasyum sodyum oranını 100 katı yapabilir. Başka bir deyişle aldığınız tuzdan 100 katı fazla potasyum alabilirsiniz. Çünkü birçok sebze ve meyvede potasyumun tuza oranı 50 kattan fazladır.

Eğer tuz tutkunu biriyseniz tuz yerine potasyum klorid alabilirsiniz. Bu sizin damağınızda tuz tadı vererek sizi tuz bağımlılığından kurtarabilir.

BAZI GIDALARIN POTASYUM/SODYUM ORANLARI (MİLİGRAM OLARAK)

GIDA İSMİ	PORSİYON MİKTARI	POTASYUM	SODYUM	POTASYUM/SODYUM ORANI
TAZE SEBZELER
KUŞKONMAZ	100 GR	165	1	165
AVAKADO	1/2	680	5	136
HAVUÇ (ÇİĞ)	1	225	38	6
MISIR	100 GR	136	ÖNEMSİZ	136
BEZELYE PİŞMİŞ (LIMA BEANS)	100 GR	581	1	581
PATATES	1	782	6	134
DOMATES (ÇİĞ)	1	444	5	89
TAZE MEYVELER
ELMA	1	182	2	91
KURU KAYISI	50 GR	318	2
MUZ	1	440	1	440
KANTILOP	¼	318	9
PORTAKAL	1	263	1	263
ŞEFTALİ	1	308	2	154
MOR ERİK (PLUMS)	5	150	1	150
ÇİLEK	100 GR	122	ÖNEMSİZ	122
ÇİĞ ETLER
PİLİÇ, YAĞSIZ ET	100 GR	350	54	6.5
KUZU BUDU	100 GR	241	53	4.5
DANA PİRZOLA	100 GR	224	49	4.5
DOMUZ ETİ	100 GR	219	48	4.5
BALIK
MORİNA (COD)	100 GR	345	93	3.7
PİSİ BALIĞI (FLOUNDER)	100 GR	498	201	2.5
MEZGİT (HADDOCK)	100 GR	297	150	2

Diğer taraftan kanda potasyum seviyesinin düşük olması idrar yolları enfeksiyonlarına neden olabilir. Potasyum sitrat (potassium citrate) veya sodyum sitrat (sodium citrate) ( 2 gün boyunca her 8 saatte 4 gr dozunda) gıda takviyeleri ile idrarın pH düzeyi yükseltilerek idrar yollarında enfeksiyon ve özellikle kadınlarda sık sık idrara çıkma sorunu önlenebilir.

Yüksek potasyumlu gıdaların alınması, bu konudaki araştırmalar kesin olmasa da, insülin üretimini ve duyarlılığını arttırarak şeker hastalarının rahatlamasına neden olabilir; insülin kanda potasyum düzeyini düşürebilir; kalp hastalıklarını azaltır, damar tıkanıklığını önler, kanser riskini düşürür.

Başta patates olmak üzere sebze ve meyvelerin yüksek potasyum seviyelerini düşürmek üzere uygulanacak yöntem aşağıda verilmiştir.

1. kabuklu sebzelerin/meyvelerin kabuklarını soyduktan sonra içine limon suyu sıktığınız soğuk suya koyunuz
2. Bunları ince ince dilimleyiniz
3. Birkaç saniye ılık suda durulayınız
4. En az iki saat sebze miktarının 10 katı kadar ılık suda bekletiniz. 2 saatten fazla bekletirseniz 4 saatte bir defa suyunu değiştiriniz.
5. Ilık suda tekrar durulayınız
6. Sebzeleri pişirirken sebze hacminin/miktarının 5 katı su kullanınız.

Sağlıklı bir kişi günde 1,9 gr  ile 5,6 gr arasında potasyum tuzu alabilir. Gıda takviyeleri kullanılmadan önce iyi bir değerlendirme yapılmalıdır. Çünkü vücudun durumu değerlendirilmeden yapılan potasyumlu gıda takviyeleri bulantı, kusma, ishal ve midede ülsere neden olabilir. Bu bulgular gıda takviyesi yerine potasyumca zengin gıdalar alındığında görülmez.

Kronik böbrek hastalığında böbrek kandan potasyumu süzme kabiliyetini kaybedebilir. Bu durumda kanda potasyum yükselerek sorunlara neden olabilir. Kalp rahatsızlıklarında, Kronik böbrek yetmezliğinde günlük toplam potasyum miktarı 2000 mg seviyesini geçmemelidir. Kronik böbrek yetmezliği ve kalp rahatsızlığı bulunmayan şeker hastalarında potasyum zengini gıdalar yararlı olabilir. Aşırı potasyum yüklenimi kalp rahatsızlıklarına ve potasyum zehirlenmesine neden olabilir.

Kronik böbrek yetmezliği olan hastalarda ürik asit metabolizmasını da dikkate almak gerekir. Bu durumda protein oranı makul olan kuru baklagiller, ıspanak, kuşkonmaz, balık, piliç ve mantar tüketiminden kaçınmak yararlı olacaktır.

Hücre içi düşük potasyum seviyelerinin bir nedeni de kanda düşük magnezyum seviyesidir. Potasyum seviyesini yükseltmek için potasyum takviyesi ile birlikte magnezyum takviyeleri (3×400 mg/gün) yapılması gerekebilir. Böylece yüksek tansiyon sorunu da hafifletilmiş olur.

Kanda yüksek potasyum çıkması halinde gıda çeşitliliği yaratılabilir. Bu durumda porsiyonların mümkün olduğunca büyük meyvelerde büyüklüğüne göre yarım veya 1 adedi geçmemesi, küçük meyvelerde 2 veya 5 adedi geçmemesi, sulu içeceklerde 200 cc’yi geçmemesi veya bundan düşük tutulması dikkat edilecek bir başka önemli konudur.

YARIM KASE VEYA 100 GRAM PORSİYONUNDA 200 mg DAN YÜKSEK POTASYUM BULUNAN GIDALAR:

YARIM KASE VEYA 100 GRAM PORSİYONUNDA 200 mg DAN YÜKSEK POTASYUM BULUNAN MEYVELER

Hurma, kuru kayısı ( 2 tane) ve kuru üzüm dahil kuru meyveler, muz, avakado, greyfurt, kavun (honeydew), kivi, mango, nektarin, portakal, nar, kuru siyah erik (prunes), kuru üzüm, et suyu, yoğurt (2 yemek kaşığından fazlası) dahil, süt ve süt ürünleri ve tuz da potasyum düzeyini yükseltir.

YARIM KASE VEYA 100 GRAM PORSİYONUNDA 200 mg DAN YÜKSEK POTASYUM BULUNAN SEBZELER

Bal kabağı (acorn squash), enginar (arthicoke),  pişmiş barbunya (baked beans), çiğ kırmızı pancar-kaynatıldıkça potasyum oranı düşer, pişmiş brokoli, brüksel lahanası, çin lahanası (chinese cabbage), çiğ havuç, kıvırcık lahana (kale) hariç yeşil sebzeler, alabaş (kohlrabi), mercimek, baklagiller, patates, kabak çekirdeği, mor-beyaz turp (rutabagas), pişmiş ıspanak, domates ve domates ürünleri, sebze suları, mango, papaya, nektarin, pişmiş ıspanak, sebze suları, bamya.

YARIM KASE VEYA 100 GRAM PORSİYONUNDA 200 mg DAN YÜKSEK POTASYUM BULUNAN DİĞER GIDALAR

Kepek ve kepekli ürünler, çikolata (40-60 gr), süt (230 cc), pekmezler (1 yemek kaşığı), kuru yemişler (30 gram), fındık ezmesi ( 2 yemek kaşığı), tuzsuz et suyu, tuz yerine kullanılanlar (potasyum klorür), yoğurt, tütün ve tütün yerine kullanılanlar.

KANDA DÜŞÜK POTASYUM – LOW LEVEL OF POTASSIUM IN PLASMA

YARIM KASE VEYA 100 GRAM PORSİYONUNDA 200 mg DAN DÜŞÜK POTASYUM BULUNAN GIDALAR:

 

Aşağıdaki gıdaların birinden 1 porsiyondan (yarım kase veya 200 mg) fazla alınması halinde, veya 1 adetten fazla alınması halinde de yüksek potasyumlu bir diyet yapılmış olduğunu unutmayınız.

YARIM KASE VEYA 100 GRAM PORSİYONUNDA 200 mg DAN DÜŞÜK POTASYUM BULUNAN MEYVELER

Elma (1 orta boy), elma suyu, haşlanmış veya suya ıslanmış kaysı, böğürtlen, kiraz, kızılcık (cranberry), üzüm, üzüm suyu, greyfurt (yarım adet), mandalin, taze şeftali, armut, ananas, mor veya kırmızı erik (plums), ahududu (raspberry), çilek, kıbrıs mandalinası (tangerine), karpuz (1 kase),

YARIM KASE VEYA 100 GRAM PORSİYONUNDA 200 mg DAN DÜŞÜK POTASYUM BULUNAN SEBZELER

Yabani yonca filizleri (alfa alfa sprouts), kuşkunmaz (6 adet), yeşil barbunya, yeşil bakliyat, brokoli, haşlanmış yeşil veya kırmızı havuç, karnabahar, kereviz, yarım parça mısır, salatalık, patlıcan, kıvırcık lahana (kale), marul, sebze salataları, marul, soğan, 100 5 adet mantar, yeşil biber, pırasa, turp, 5 adet kestane, su teresi, sarı heylan kabağı (yellow squash), kabak

YARIM KASE VEYA 100 GRAM PORSİYONUNDA 200 mg DAN DÜŞÜK POTASYUM BULUNAN DİĞER GIDALAR

Pirinç ve şehriye ve beyaz ekmek (bağırsakta emilim sorunu yoksa),  4 fincan kahve içecek, Çay (8 bardak)

KANDA POTASYUM SEVİYESİNE GÖRE TERCİH TABLOSU- TABLE OF PREFERENCE AS TO PLASMA LEVEL OF POTASSIUM

 Sources /Kaynak:

https://www.davita.com/kidney-disease/diet-and-nutrition/diet%20basics/potassium-and-chronic-kidney-disease/e/5308

Ancyclopedia of Natural Medicine P 420

LIST OF HIGH AND LOW POTASSIUM FOODS

Food Type	Name
Fruit	Choose apples, berries or grapes, instead of bananas, oranges or  Select watermelon, instead of cantaloupe or Eat peaches, plums or pineapple, instead of nectarines, mangos or papaya. Choose dried cranberries, instead ofraisins or other dried fruit. Drink apple, cranberry or grape juice, instead of orange juice or prune juice.
Vegetables	Choose green beans, wax beans or snow peas, instead of dried beans or peas. Prepare mashed potatoes or hash browns from leached potatoes, instead of eating baked potato or French fries. Use summer squashes like crookneck or zucchini, instead of winter squashes like acorn squash. Cook with onion, bell peppers, mushrooms or garlic, instead oftomatoes, tomato sauce or chili sauce.
Dairy	Prepare pudding with nondairy creamer, instead of eating yogurt or pudding made with milk. Enjoy sherbet, sorbet or a Popsicle®, instead of ice cream or frozen yogurt.
Miscellaneous	Choose vanilla- or lemon-flavored desserts, instead of chocolate desserts. Eat unsalted popcorn or pretzels or rice cakes, instead of nuts or seeds.

GIDALAR VE POTASYUM DÜZEYLERİ/FOODS AND POTASSIUM LEVELS

 High-potassium foods

Limit or avoid high-potassium foods if necessary.

Food Type	High-potassium foods
Fruits	§  Avocados §  Bananas §  Cantaloupe §  Dried fruits §  Honeydew §  Kiwi §  Mangos §  Oranges & orange juice §  Papaya §  Prune juice
Vegetables	§  Artichoke §  Dried beans and peas §  Pumpkin §  Potatoes, French fries §  Spinach (cooked) §  Sweet potatoes §  Tomatoes, tomato sauce §  Vegetable juices §  Winter squash
Dairy	§  Ice cream §  Milk §  Yogurt
Miscellaneous	§  Chocolate §  Molasses §  Salt substitute §  Seeds and nuts

Low-potassium foods

Ask your dietitian about the amount you can safely eat.

Food Type	Low-potassium foods
Fruits	§  Apples §  Berries §  Fruit Cocktail §  Grapes §  Lemon §  Peaches §  Canned Pears §  Pineapple §  Plums §  Watermelon
Vegetables	§  Carrots §  Cabbage §  Cauliflower §  Cucumber §  Eggplant §  Green beans §  Lettuce §  Onion §  Summer squash §  Sweet peppers
Dairy substitutes	§  Nondairy creamers §  Nondairy whipped topping §  Rice milk (unenriched) §  Sorbet or Popsicle®
Snacks	§  Jelly Beans §  Hard candies §  Plain donuts §  Popcorn (unsalted) §  Pretzels (unsalted) §  Red licorice