GARİP DEĞİL Mİ? ÖĞRENMEYİ ÖĞRENMEDEN ÖĞRENMEYE BAŞLIYORUZ…

Hayat edebildiğiniz kadarını öğrenirsiniz ve yaparsınız. Hafıza gücüne doğuştan sahip olunmaz; bir strateji ile yaratılır. Biz buna eğitilmiş hafıza diyoruz.

 

Nasıl öğrenileceğini öğrenmemiz lazım. Nasıl hatırlayacağımızı öğrenmeden öğrenme olmaz. İnanç ve duygu olmadan öğrenmek olmaz. Hafızamızı nasıl güçlendirebiliriz? Hatırlama gücümüzü nasıl yükseltebiliriz? Nasıl hızlı öğreniriz?, Dikkatimizi nasıl yoğunlaştırabiliriz? Öğrenirken nasıl yaratıcı olabiliriz? Problem çözme kapasitemizi nasıl arttırabiliriz? Nasıl hızlı okuyabiliriz? Bütün bu soruların cevapları küçükler ve yetişkinler için sağlık ve mutluluk konusu olmaktadır.

Öğrenme bizi bir yapan, kaderimizi etkileyen, yolumuzu çizmemize rehberlik eden bir süreçtir. Beşikten mezara kadar öğrenme sürecindeyiz. Çoğu kimse bu öğrenme sürecinde boşa kürek çekmektedir. Çünkü yıllar geçmesine rağmen nasıl öğrenileceği  ve öğrendiğini nasıl hayatına yansıtabileceği konusunda bir fikir sahibi olmadığından veya bu konuda bir eğitim almadığından ömrü öğrenmekle geçmesine rağmen hayatı yap-boz tahtasına dönmekte ve istediği hayatı bir türlü yaşamamaktadır.

Peki öğrenme nedir? Öğrenme her şeyden önce bilinçli olmalıdır. Çocuğa nasıl bir şey öğretiyorsunuz veya bir çocuk nasıl öğreniyor, öğrenirken veya öğretirken sizin için de aynı prensipler geçerlidir. Öğrenirken, öğrenmek için izlediğinizin farkında olmalısınız. Yani dikkatiniz öğreneceğiniz şeye odaklanmış, hatta kilitlenmiş olmalıdır. Öğrenme sporda seyirci olmak gibi dışarıdan izlenerek olmaz. İşin içine girmek, yani oynamak gerekir. Öğrenmede bir strateji uygulanmalı, buna göre bir ortam yaratılmalı, beden ve ruhu aynı anda aynı şeye odaklamalıdır. Öğrenilen şeye dokunacak kadar yakın olmalı, hatta dokunmalı, onunla bir çocuğa oyunla bir şey öğretiyormuş gibi, oynanmalıdır. Öğrenmenin derinleştirilebilmesi için öğrenme süreci bir şova dönüştürülmelidir. Böylece derinden yaşanan bilgi tecrübe ile yoğrulmalıdır. Dokunulan, kendisiyle dalga geçilen! gülünen, şakalaşılan şey derinden hissedilmelidir. Öğrenilirken 5 hatta 6 duyu organı aktif rol almalı ki; öğrenilen şey tüm boyutları ile derin hafızada yer bulmalıdır. Bu ilk aşkınıza ilk kez dokunmak gibi bir şeydir. Onu unutamazsınız. Çünkü onun içinde duygu, heyecan, ten teması, olay yeri, hayal, geçmişin olaylarını unutuş, yeni bir başlangıç yapış vardır. Bu öğrenme çok boyutlu güçlü bir enerji ile hafızada yerini almıştır.

Güçlü bir öğrenme için bu yeterli midir? Öğrenmenin unutulmaması için öğrendiğin şeyle kendini göstermelisin; ben buradayım demelisin. Öğrenme sende mutluluk atmosferi oluşturmalı. Ben bunu öğrendim diye kendini ortaya koyabilmelisin. Öğrendiğinle şov yapabilmelisin. Öğrenmenin amacının, bilgi hamallığı değil,  hayatında iş, sağlık, mutluluk vb anlamda pozitif bir değişiklik yaratmak olduğunu unutmadan öğrenmelisin. Öğrendiğin öyle inançla ve imanla dolu olmalı ki; bunu hayatına yansıtma cesaretini bulmalısın ve en kısa zamanda korkmadan hayatına yansıtmalısın.

Öğrenmede 10 konu çok önemlidir.

1. Öğrenirken kendiniz olmalısınız. Tüm benliğinizle; beyninizle ve vücudunuzla orada olmalısınız.  Öğrenmek için orada bulunduğunuzu unutmamalısınız. Odaklanmanız gereken her şeye odaklanmalısınız. Kendinizi öğrenmeye atmosferinden uzaklaştırmamanız gerekmektedir. Öğrenme inanç dolu olmalıdır. Ne kadar inançlı olursak olalım bu inancı duygu ve heyecanla beslemezsek başarılı olmak zordur. Tüm davranışlar inanç kadar, inanç da içinde taşıdığı heyecan kadar güçlüdür. Heyecan dolu imanlı bir inanç, enerji, dikkat yoğunluğu ile derin hafızada kendine yer yaratır.

 

2. Öğrenme duygu yüklü olmalıdır. Öğrenme ruh halinize bağlıdır. Öğrenmek için uygun bir ruh hali içinde olmalısınız. Canınız sıkkın veya beyninizi kurcalayan bir şey var, huzursuz bir ortamdasınız. Bu ve bu gibi ruh hali içinde olmak öğrenme sürecini zorlaştırır. Beyniniz öğrenmek için rahat, huzurlu, dingin, istekli bir modda olmalıdır. Beyin Teta (huzur) frekansında iken, örneğin duş altındayken çok kolay hayal kurabilir ve öğrenebilirsiniz! Beden ve beyin rahatlamıştır. Burada her türlü şeyi en kolay bir şekilde öğrenebilirsiniz. Duygu ve heyecan yüklü olmayan bilgi beyinde kendine yer edinemez. Bu sebeple çocuklara komik oyunlarla öğretmeye çalışırız. Komik yaklaşımlarla gülerek oynayarak öğrendiğiniz bir şeyi unutamazsınız. Ümit veren bir dille verilen bilgi beyinde daha fazla yer bulur. Duygu yüklü filimleri unutamayız. Örümcek Adam filmini nasıl unutamadıysak, içinde duygu, heyecan, ruh, zihinsel meydan okumalar olmayan bilgiler kolay unutulmaktadır. Düğün anınızın unutulmamasınız nedeni, olayın içinde, orijinal mekan, danslar, oyunlar, müzik, duygu, heyecan dâhil derin hafızada kendisine bir saray yaratacak her şeyin bulunmasıdır.

 

3. Öğrenme çabuk olmalıdır. Önemli olan kısa zamanda çok şey öğrenilmesidir. Güçlü olduğunuz alanlarda kendinizi gösterin. Çabuk öğrenmek demek çok kazanmak demektir. Öğrenme süreci uzadıkça bir usanç uyandırır. Ne kadar çabuk öğrenirseniz o kadar güven ve huzur içinde olursunuz.

Öğrenme süreciniz uzadıkça bıkkınlık duyar ve süreçten uzaklaşırsınız. Çoğu çocuk öğrenmeyi öğrenmeden öğrenmeye başlatıldığından bu sebeple okul hayatlarını sonlandırmaktadır. Hızlı bir şekilde öğrenilecek bilgiler için özel bir strateji geliştirilmelidir. Çocuklar meraklı ve oyunbaz oldukları için iyi öğrenirler. Kuralı başta belirlemek gerekir. Oyun içinde kural değiştirmek öğrenmeyi zorlar. Öğrenmek için bazen beyni şaşırtmalı bazen de sakinleştirmelisiniz. Bilgi tek düze, sonu belli olacak şekilde aktarılmamalıdır. Her an öğrenme sürecinin içinde olacak şekilde aktarılan bilgiler hafızaya daha iyi işlemektedir. Zıt karakterlerle (iyi-kötü) aktarılan olaylar hafızaya güçlü bir şekilde yerleşir. Beyni zorlayan olaylar, yardım da içeren bilgiler, içinde süper kahramanlar bulunan olaylar derin  hafızada yer alabilmektedir.

4. Öğrenmeyi oyuna çevirmelisiniz. Büyük beyin değil, sinir ağları güçlü olan beyin önemlidir. Öğrenme süreci spor sahasında seyirci olmaktan farklıdır. Öğrenme sporda oyuncu olmak gibi bir şeydir. Bilgi tüketilerek öğrenilmez; üretilerek, yaratılarak öğrenilir.

Öğrenme sürecinde eğlence ise eğlence, oyun ise oyun içinde olmalı ve sürece katkı sağlamalısınız. Eğlence yaratmak için başta sizin eğlenmeniz gerekir. Eğlenilerek veya oyun oynayarak öğrenilen bilgiler yeni sinir hücrelerinin oluşmasına ve beyinde yeni sinir ağlarının kurulmasına (nöronal plastisiti) sebep olur. Bu da bilginin güçlü bir şekilde hafızada yer alması demektir.

5. Öğrenme sürecinde kimsenin dikkatinizi satın almasına meydan vermemelisiniz. Bilgi yorgunluğu sendromu (information fatigue syndrom) günümüzün konusu olmuştur. Beyninize hortumla su dökülüyormuş gibi bilgi dökülmektedir. Sizin için çöp olan bu bilgilerle dolan hafıza, beyin bağlantılarında kısa devrelere neden olmakta, bilgi kirliliği yaratmakta, boş meydan okumalara sebep olmakta ve en önemlisi yeni bilgilerin hafızada yer almasını zorlaştırmaktadır. Bilgi yoğunluğu sendromu, yüksek tansiyon, zaman sıkışıklığından doğan kronik huzursuzluk ve odaklanma zorluğuna sebep olmaktadır. O kadar çok dikkat dağıtan konu kısa zamanda beyni kuşatmakta ve odaklanmayı zorlaştırmaktadır.

Bilgi akışı ile öğrendiklerimiz arasındaki fark giderek artmaktadır. Buna dijital bunaklık (digital dementia) denmektedir. Cep telefonuna güvenip hiçbir şeyi hatırlamaya çalışmamak veya bir hafızaya sahip olduğunu unutarak, GPS e güvenip defalarca gittiğin bir yere nasıl gidileceğini hatırlamamak dijital bunaklığa birer örnektir. Bu imkanlar hafızayı zayıflatmaktadır.

6. Büyük sorumluluklar almaktan çekinmeyiniz. Büyük sorumluluklar öğrenme sürecinde odaklanmayı yükseltir; beraberinde değişme azmi ve güç yaratır. Bu durumda beyin ve vücut hareketli olmalıdır. Beynin gelişmesi de vücut gibi egzersize bağlıdır. Vücut egzersizleri beyin tarafından yönetilip koordine edildiğinden beynin gelişmesinde çok önemli rol oynar. Vücut gibi, beynin de gelişmesi yenilik ve sağlıklı gıdalarla desteklenmesine bağlıdır. Vücut ve beynin hareketli olması öğrenme sürecini hızlandıracaktır.
7. Öğrenme sürecinde hem termostat hem termometre gibi hareket edilmelidir. Termometre çevredeki ısı değişimlerini yansıtır. Termostat ısı değişimlerine karşı sınırlar koyar, yönetici konumdadır. Bir termometre gibi hem çevremizdekileri içimize yansıtmalı, hem de bir strateji ile nereye kadar yansıyacağına karar vermeliyiz. Öğrenme sürecinde bir termostat gibi yönetici konumda olunmalıdır. Duygularımızı ve cevapları kontrol etmeliyiz. Sorumluluğumuz ne kadar artarsa başarmak için o kadar duygu yüklü olmalıyız ki; başarabilelim.

 

Aklımızdan geçenleri kontrol etmeliyiz. İstemediğimiz şeyleri mırıldanmamalı ve düşünmemeliyiz. İsim hafızam zayıf demek; zayıf bir hafızaya davetiye çıkartmaktır. İsimleri bir strateji ile hafızada tutabilmek için bir gayret olmadıkça isimler hafızada kalmaz. Beyin sen kendi hakkında neye karar verirsen, kendini nasıl değerlendirirsen o şekilde gelişir. İçinden konuşurken dikkatli olmak lazım; beyin gerçekle hayali ayırt edemediğinden, her mırıldanışı ve düşünceyi kendi içinde gerçekmiş gibi uygulamaya koyar. Yaşlanıyorum diye düşünürseniz beyin hücrelerinizi yaşlanma sürecine sokar. Çok unutkanım derseniz çok unutkan olursunuz. Zamanım yok derseniz zaman bulamazsınız.

 

8. Öğrenmek için egzersiz yapmalısınız. Beynin ilk görevi hareketleri kontrol etmektir. Hareket etmedikçe beyin tembelleşir. Vücudun her hareketinde beyin gelişir.
9. Bildiğinizi zannederek öğrenme sürecinde dikkatinizi başka şeylere vermeyiniz. Bildiklerinizi unutmalısınız ki; dikkatinizi öğrenilecek şeye verebilesiniz. Unutmak öğrenilecek yeni şeylere beyinde yer açmak açısından çok önemlidir.
10. Öğreterek daha çabuk öğrenirsiniz. Öğreteceğinizi düşünerek öğreniniz. Öğretmek için öğrenilen bilgiler derin hafızada yer bulur. Öğretmek için öğrendiğinizi bilirseniz, öğrenirken odaklanır, ilişkiler kurar, notlar alır ve öğretirken, sizin de konuya hakim olmanız gerektiğini bildiğiniz için sorular sorar, konuyu iyice içinize sindirirsiniz.