TO HAVE A LONG LIFE/ UZUN BİR HAYAT İÇİN

6 Ocak 2011

ÖMRÜMÜZÜ NASIL UZATIR VEYA KISALTIRIZ?

Bilim insanları sağlıklı uzun yaşamanın sırrını keşfetmeye başladılar:

SAĞLIKLI VE UZUN BİR YAŞAMIN SIRRI DNA’LARIMIZIN HER İKİ UCUNDA BULUNAN TELOMERLER’İN BOYLARINDAKİ DEĞİŞİMDE Mİ YATMAKTADIR?

Bedenimizde gözlemlediğimiz yaşlılığımız, aslında hücrelerimizin yaşlanmasıdır. Hücrelerimizin ömrünü DNA’ların her iki ucunda bulunan telomer isimli yapılar belirlemektedir. Telomerler hücre canlılığı ve kromozom stabilitesini sağlayan önemli yapılardır. DNA’lar bölünerek çoğaldıkça telomerlerin boyları da doğal bir şekilde kısalmaktadır. Yani insan doğarken yaşlanmaya da başlamaktadır.

Telomeri koruyan enzim, telomeraz isimli bir enzimdir.

DNA’ların, yaraların iyileşmesinde olduğu gibi, hücrelerin bölünerek çoğalmasında yaşanan birbirini kopyalama kabiliyetleri, hücrenin yaşlılık düzeyi ile yakından ilgilidir. Bu kabiliyet sağlıklı beslenme ile korunabilir ve/veya arttırılabilir, yanlış beslenme ile de azaltılarak bir anlamda mevcut ömür süresi kısaltılabilir.

Yanlış beslenme telomerin yapısını bozmakta bu da hücrenin bölünerek çoğalmasında, çoğalma kabiliyeti ile kalitesini etkilemektedir. Telomer’lerin uzunluk durumu, hepsinde olmasa da, ölümcül bazı kanser hastalıklarının gelişimi hakkında da bilgi vermektedir. Prostat kanseri daha tıbben teşhis edilmeden 9 yıl önce, telomer boylarının durumu ile teşhis edilebilmektedir.

Telomerlerin boyları kısaldıkça, yapıları bozulmakta ve işlevlerini yerine getirmekte zorlanmaktadır. Telomerlerin zaman içinde boylarının kısalma hızı normal şartlarda beklenen ömrümüzün süresindeki muhtemel değişikliği belirlemektedir.

Telomerler kısaldıkça hastalıklara yakalanma riskinin arttığına dair araştırmalar da vardır. Telomerler kısaldıkça bedenimizdeki hücrelerin bölünme kabiliyetleri azalır ve giderek bölünemezler yani çoğalamazlar ve ölürler. Bir başka anlatımla erken yaşlılık başlar, yaşlanmamız hızlanır, derimiz solar, buruşur, organlarımız iş göremez hale gelir ve çökeriz, yatağa mahkûm olur ve sonu beklemeye başlarız.

Peki nedir telomerlerimizi uzun tutan dolayısıyla uzun ve kaliteli bir yaşam vadeden şeyler:

Mutlaka bir uzman doktor gözetiminde olmak kaydıyla;

Oxidative stress, hücre yapılarını tahrip edici dengesiz (tek elektronlu) serbest radikallerin, atomların, moloküllerin hücre içerisindeki reaksiyonlarıdır. Bu elektronlar dengeye gelebilmek için diğer dengede bulunan elementlerin elektronlarını alır. Bunların dengesini bozarak hücre yapısına büyük tahribat yaparlar. Bu sebeple stresten uzak bir hayat seçiniz. Özellikle şişmanlık gibi metobolitik işleyişi bozan oxidative stresten uzak durunuz.
Serbest radikalleri üreterek Oxidative strese neden olan aşırı yoğun sportif faaliyetlerden kaçınınız
Vücudunuzda serbest radikalleri üreten hava kirliliğinden, radyasyondan, uyuşturucudan uzak durunuz.
Sigara içmeyiniz
Aşırı tuz (en fazla günlük bir çay kaşığı tuz) , un ve şekerli besinleri ölçülü veya mümkün olduğunca az tüketiniz. Unutmayalım ki; çoğu zararlı olanın azı da zararlıdır.
Fast food besinlerden uzak durunuz
Kızartılmış yiyeceklerden yoksun, haşlama ağırlıklı bir menü ile besleniniz.
Organik ürünlerle besleniniz
Tütsülenmiş besinlerden uzak durunuz
Yanmış veya duman altında pişmiş yiyecekleri yemeyiniz
Alkol ve kafeinden uzak durunuz
Özellikle ellili yaşlardan sonra demir alımını azaltınız
Günde bir (one a day) vitamin desteklerinden uygun olanları alınız
Anti oksidan vitamin desteği alınız
B 12 kompleks vitamini yerine, sadece B12 vitamini alınız.
Özellikle vitamin C ve E’nin telomer kısalma hızını düşürerek hücre ömrünü arttırması dolayısıyla bu vitaminleri özellikle alınız.
Serbest radikallere karşı vücudu koruyan sebze, meyve ve bitkisel besinlerde bulunan bioaktif oksidantlardan alınız. Bunlar antioksidan ve anti-karsinojenik özellikleri olan vitamin ve mineralleri kapsamaktadır.
İçinde nitrit ve nitratlar bulunan besinleri tüketmeyiniz
Günde 80 gr.dan fazla kırmızı et tüketmeyiniz.
Her gün 600-800 gr baklagiller, buğdaygiller, fındık fıstık gibi nişastalı veya bitkisel proteinli yiyecekler tercih ediniz
Her gün 400-800 gr sebze ve meyve yiyiniz